سردخانه امروزه سردخانه برای نگهداری مواد غذایی و افزایش عمر نگهداری آنها و همچنین به منظور افزایش کیفیت عرضه محصول، کاربرد فراوانی پیدا کرده است. باغداران عرضه کنندگان لبنیات و مواد پروتئینی به راحتی میتوانند با ساخت سردخانه و استفاده از آن مدیریت عرضه خود را بهینه کرده و سود آوری را افزایش دهند. انواع سردخانه بسته به نوع مواد غذایی و حجم و ابعاد به دسته های زیر تقسیم بندی میشوند.
سرد خانه های بزرگ صنعتی که معمولا برای ذخیره و انبار مواد غذایی ، دارو و مواد فاسد شدنی در حجم انبوه کاربرد دارند به طور عادی از اتاقهای بسیار زیادی تشکیل میشوند که هر اتاق با توجه به نیاز سرما دریافت کرده و مواد فاسد شدنی به خصوصی در هر اتاق قابل نگهداری است.
کاربرد سرد خانه معمولا برای ساخت سردخانه کوچک و متوسط بوده و برای نگهداری مواد غذایی در رستورانها، مراکز توزیع، هتل ها و یا ذخیره میوه در باغها کاربرد دارد. به این صورت که یک اتاق درون ساختمان در ابتدا به کمک ساندویچ پانل عایقکاری شده و سپس تجهیزات سرمایشی درون آن نصب میشوند.
در صورتیکه نیاز به یک سرد خانه کوچک و متوسط وجود داشته باشد ولی فضای مورد نظر برای نصب آن در یک سوله و یا در فضای باز باشد، از سرد خانه قابل حمل و یا سرد خانه کانکسی استفاده میشود که به جای استفاده از دیوارهای اتاق، از کانتینر و یا سازه فلزی استفاده میشود.
سرد خانه جسد که گاهی از آن با نام سرد خانه بیمارستانی نیز یاد میگردد برای نگه داری جسد انسان در آرامستان ها و در بیمارستان ها و یا در برخی از مکان های خاص مانند پزشکی قانونی استفاده میگردد. سردخانه های جسد به دو گروه سردخانه بیمارستانی زیر صفر و سرد خانه بیمارستانی بالای سفر تقسیم میشوند که برای نگه داری میت برای زمان طولانی و یا زمان کوتاه مورد استفاده قرار میگیرد.
یکی از مزایای استفاده از تونل انجماد برای انجماد مواد غذایی، کم بودن زمان مورد نیاز است. انجماد سریع مانع تشکیل کریستالهای یخی بزرگ در محصولات میشود. این کریستالهای بزرگ موجب افت کیفیت ماده غذایی مورد نظر میشود. بنابراین، انجماد سریع تا حدود زیادی باعث حفظ شکل، رنگ، بو و مزه محصول میشود. مزیت دیگر روش های iqf، امکان جداسازی تک به تک محصولات در زمان انجماد است که موجب تولید محصول با کیفیتتر نسبت به حالت انجماد توده ای است. این موضوع از نظر ماندگاری غذا و استفاده مشتری به اندازه مورد نیازش اهمیت دارد.
اتاق پیش سرد کشتارگاه صنعتی دام برای پیشگیری از بیماریهای احتمالی مانند تب کریمه کنگو، اهمیت زیادی دارد. همچنین، فعالیت باکتریها موجب کهنه شدن بافت ماهیچهای و عوض شدن طعم گوشت میشود. سرما موجب تاخیرافتادن این وضعیت میشود. فاسد شدن سریع گوشت و آلوده شدن گوشت در مراحل بعد از ذبح دام در کشتارگاه، سرد کردن فوری گوشت را الزامی میکند. بنابراین کشتارگاه صنعتی دام بایستی دارای اتاق پیش سرد باشد. اتاق پیش سرد موجب کاهش افت وزن لاشه و همچنین کاهش تغییر رنگ آن بعد از کشتار میشود.
مواردی که در احداث سردخانه باید به آنها توجه کنیم
قبل از احداث سردخانه باید حتما زمین مناسب برای احداث سردخانه را خریداری کنید. اگر زمین مورد نیاز برای احداث یک سردخانه متوسط را چیزی حدود ۸۰۰ متر مربع در نظر بگیریم ، باید هزینه ای حدود ۵۰۰ میلیون تومان برای صرف آن هزینه کنیم.
البته قیمت زمین با توجه به نرخ تورم و محل احداث سرخانه متغیر بوده و ممکن است از این مقدار کمتر یا بیشتر باشد. برآوردهای کارشناسی نشان می دهد پس از صرف ۵۰۰ میلیون تومان برای خرید زمین ، باید چیزی حدود ۲٫۵ تا ۳٫۵ میلیارد تومان برای احداث سوله و کف سازی و خرید تجهیزات نیاز دارید.
بانک کشاورزی متولی اصلی ارائه تسهیلات مالی برای طرح های احداث سردخانه است. همانطور که اشاره شد ارائه طرح توجیهی برای اخذ وام و تسهیلات ضروری است. ارائه این طرح به اداره جهاد کشاورزی استان و اخذ مجوزهای لازم می تواند روند گرفتن وام و تسهیلات را تسریع کند.
چگونه طرح توجیهی سردخانه را بنویسیم
– زمین
باید کلیه مشخصات زمین مورد نظر برای احداث سردخانه مانند مساحت و قیمت آن در طرح توجیهی اشاره شود. آدرس زمین و منطقه جغرافیایی زمین از دیگر مواردی هستند که باید به آن ها اشاره کنید.
– محوطه سازی
از دیگر مواردی که باید به آن اشاره کنید ، مدت زمان لازم و هزینه مورد نیاز برای محوطه سازی است. محوطفه سازی شامل خاک برداری ، تسطیح ، دیوار کشی و حصارکشی ، راهسازی و ایجاد فضای سبز است.
– احداث سوله
در طرح توجیهی که می نویسید باید به زمان و هزینه مورد نیاز برای احداث سوله نیز اشاره کنید. این هزینه ها شامل هزینه های مورد نیاز برای احداث سوله که دفتر اداری ، سالن تولید ، آزمایشگاه ، ساختمان تاسیسات ، سرویس های بهداشتی و نمازخانه است. همچنین باید هزینه تاسیسات از جمله آب و برق هم باید در این مرحله لحاظ شود.
– تجهیزات
تجهیزات مورد نیاز برای احداث سردخانه به انواع تجهیزات فنی ، اداری و حمل و نقل تقسیم بندی می شوند. تجهیزات فنی شامل تجهیزاتی نظیر کندانسور ، کمپرسور و مخازن هستند. تجهیزات اداری شامل میز و صندلی ، کامپیوتر و لوازم آشپرخانه است. البته تجهیزات دیگری مانند وانت بار ، لیفتراک و کامیون نیز برای سردخانه لازم هستند که اطلاعات مربوط به نوع ، مدل و قیمت آن ها را باید در طرح توجیهی بنویسید.
– پرسنل
نیروی انسانی در بخش های مختلف اداری ، فنی ، مالی و حسابداری ، بازاریابی و فروش سردخانه به کار گرفته می شوند که باید کلیه هزینه های مربوط به آن ها را وارد طرح توجیهی کنید.
– اطلاعات مالی
اطلاعات مالی از قسمت های بسیار مهم طرح کسب و کار است که باید وارد آن شود. اطلاعات مالی طرح کسب و کار شامل موارد بسیار مهمی از جمله سرمایه در گردش ، سود ، هزینه ، دوره بازگشت سرمایه و بازدهی سرمایه گذاری است. توجیه پذیری طرح اقتصادی شما در قسمت اطلاعات مالی طرح مشخص می شود.
– اطلاعات اقتصادی
در این قسمت طرح باید به کلیه اطلاعات اقتصادی طرح از جمله بازاریابی ، فروش و درآمد حاصل از فروش محصولات اشاره کنید. در این قسمت باید به بازارهای داخلی و خارجی محصولات تولیدی اشاره کنید.
انواع سردخانه بر اساس دمای کاریسردخانه در دو دسته اصلی بالای صفر و زیر صفر تقسیمبندی میشود. عمده کاربرد سردخانه بالای صفر نگهداری میوه و دارو و لبنیات و عمده کاربرد سردخانه زیر صفر در نگهداری گوشت و مرغ و ماهی است. دسته سومی که به منظور سردکردن سریع مواد غذایی کاربرد دارد تونل انجماد نامیده شود. چهارمین دسته سردخانه، برای نگهداری بستنی استفاده شده و سردخانه دو مرحله ای نامیده میشود.
سردخانه میوه و لبنیاتسرد خانه هایی که به نام بالای صفری معروف هستند معمولا برای نگهداری مواد غذایی در دمایی بالاتر از دمای انجماد استفاده میشوند. دمای معمول این سرد خانه ها معمولا بین ۰ تا ۴ درجه سانتیگراد است. سردخانه میوه و سبزی و لبنیات تازه مانند شیر، دوغ و ماست و همچنین سرد خانه نگهداری گوشت تازه از این قبیل هستند.
تونل انجمادتونل انجماد معمولا برای سرد و منجمد کردن سریع مواد غذایی کاربرد دارد و معمولا دمای آن در حدود ۴۰- درجه سانتیگراد است. تونل انجماد با سرعت بالا مواد غذایی را به دمای ۱۸- درجه سانتیگراد میرساند.
سردخانه گوشت و مرغسرد خانه زیر صفر برای نگهداری مواد غذایی به صورت یخ زده استفاده میشود. دمای این نوع سرد خانه معمولا پایینتر از صفر درجه سانتیگراد بوده و ۱۸- درجه سانتیگراد معمولترین دمای نگهداری این نوع سردخانه است. معمولا ماهی و گوشت و مرغ یخ زده و سایر مواد غذایی یخ زده در سردخانه زیر صفر نگهداری میشوند.
سرد خانه بستنی (دو مرحله ای)بستنی معمولا در دمایی پایینتر از ۱۸- درجه سانتیگراد نگهداری میشود. بستنی به علت داشتن چربی و خامه و در برخی موارد به علت وجود نمک در ساختارش، نیاز به دمایی پایین دارد تا بتواند شکل خود را حفظ نموده و حالت نرم شده را به خود نگیرد. معمولا برای نگهداری بستنی در ابعاد بزرگ از کمپرسورهای دو مرحله ای استفاده میشود.
انواع سردخانه بر اساس حجم و ابعادسرد خانه ها بر اساس حجم و ابعاد به دسته های زیر تقسیم بندی میشوند:– سرد خانه اتاقی
– سرد خانه متحرک
– سرد خانه کانکسی
– سرد خانه بزرگ صنعتی
ساخت سردخانه کوچککاربرد سرد خانه اتاقی معمولا برای ساخت سرد خانه کوچک و متوسط بوده و برای نگهداری مواد غذایی در رستورانها، مراکز توزیع، هتل ها و یا ذخیره میوه در باغها کاربرد دارد. به این صورت که یک اتاق درون ساختمان در ابتدا به کمک ساندویچ پانل عایقکاری شده و سپس تجهیزات سرمایشی درون آن نصب میشوند.
انواع سردخانه بر اساس نوع اتمسفرسردخانه کنترل اتمسفرسردخانه کنترل اتمسفر برای نگهداری طولانی مدت برخی مواد ساخته میشود که نیازمند ایجاد شرایط خاص از نظر ترکیب هوای درون اتاق است. از جمله این شرایط کاهش غلظت اکسیژن یا اتیلن است. در این حالت اتاق به صورت کاملا هوا بند ساخته شده و به دو صورت ترکیب هوای سردخانه کنترل میشود. – در نوع اول دی اکسید کربن از مخزن مجاور اتاق به داخل تزریق شده و ترکیب هوا را تغییر میدهد.– در حالت دوم برخی ترکیبات هوا به کمک فیلترهایی خاص از هوا جدا شده و از اتاق خارج میشوند.به کمک این فرآیند فساد برخی مواد غذایی به تاخیر افتاده و شرایط برای نگهداری طولانی مدت آنها فراهم میگردد.سردخانه معمولیدر سرد خانه با هوای معمولی فقط دما و رطوبت هوا کنترل میشود. ساخت سردخانه مواد غذایی عمدتا به این شکل صورت میگیرد.
سردخانه کانکسی – سرد خانه متحرکدر صورتیکه نیاز به یک سرد خانه کوچک و متوسط وجود داشته باشد ولی فضای مورد نظر برای نصب آن در یک سوله و یا در فضای باز باشد، از سرد خانه قابل حمل و یا سرد خانه کانکسی استفاده میشود که به جای استفاده از دیوارهای اتاق، از کانتینر و یا سازه فلزی استفاده میشود.
سرد خانه بزرگ صنعتیسرد خانه های بزرگ صنعتی که معمولا برای ذخیره و انبار مواد غذایی در حجم انبوه کاربرد دارند به طور عادی از اتاقهای بسیار زیادی تشکیل میشوند که هر اتاق با توجه به نیاز سرما دریافت کرده و مواد غذایی به خصوصی در هر اتاق قابل نگهداری است. انبارهای مواد غذایی فاسد شدنی عمومی شهر که باغداران بزرگ و یا توزیع کنندگان اصلی گوشت و مرغ محصولات خود را در آن نگهداری میکنند معمولا در این دسته از قرار میگیرند. این انبار ها بسته به شرایط از سیستم فریونی و یا آمونیاکی بهره گیری میکنند.
انتخاب مبرد ایده آل برای سردخانهانتخاب اینکه سردخانه صنعتی از نوع آمونیاکی یا فریونی باشد، یکی از مباحث مهم در سردخانه ها است.برای انتخاب یک مبرد ایده آل نکات زیر را در نظر بگیرید:یکی از خاصیت های ترمودینامیکی مهم مبرد ها، دمای جوش و دمای انجماد آن است. دمای جوش مبرد باید در فشار اتمسفر پایین باشد تا نیازی به ایجاد خلأ نداشته باشیم و دمای انجماد آن هم زیر دمای کارکرد سیستم باشد.
- یک مبرد مناسب باید ضریب هدایت بالایی داشته باشد تا سرعت انتقال حرارت در اواپراتور و کندانسور بالا باشد.
- ویسکوزسیته ی مبرد باید تا جایی که امکان دارد پایین باشد تا افت فشار پایین آمده و در نتیجه مقاومت و اصطکاک به هنگام حرکت مبرد کم شود.
- مبرد استفاده شده از لحاظ شیمیایی ثابت باشد و دچار تجزیه حرارتی نشود. مبرد انتخابی در صورت ترکیب با رطوبت نباید قابلیت خورندگی داشته باشد.
- حرارت نهان تبخیر مبرد باید بالا باشد، در این صورت مقدار کمی از آن حرارت زیادی را جذب می کند. این موضوع از لحاظ اقتصادی نکته مهمی محسوب می شود.
- گرمای ویژه مبرد مایع تا حد امکان پایین و گرمای ویژه بخار آن بالا باشد.
بررسی سیکل تبرید در سردخانه هااساس کاری تمام سیستم های تبریدی از جمله سردخانه های صنعتی ، گردش مبرد در یک سیکل بسته می باشد. به طوریکه مبرد مورد نظر چهار فرایند اصلی تراکم، تقطیر، انبساط و تبخیر را طی می کند. سیستم هایی که تراکم گاز از فشار اواپراتور به فشار کندانسور طی دو مرحله انجام شود سیستم های دو مرحله ای و سیستم هایی که عمل تراکم در یک مرحله انجام گیرد سیستم یک مرحله ای گویند.در سیکل های تبرید دو مرحله ای گاز خروجی از کمپرسور فشار پایین، توسط پاشش مایع مبرد در آن که در سیستم های فریونی رایج است و یا توسط تخلیه در یک مخزن مایع با فشار میانی (اینترکولر) که در سیستم های آمونیاکی رایج می باشد، خنک می شود. از سیستم های دو مرحله ای در دماهای پایین در سردخانه های زیر صفر، تونل های انجماد و چیلر های زیر صفر استفاده می شود.
مراحل ساخت یک سردخانه پس از تصمیم قطعی ، تایید نهایی و پذیرش سرمایه گذاری۱-پیگیری اخذجوازهای مرتبط : جواز تاسیس سردخانه در حال حاضر زیر نظر دو وزارت تجارت صنعت و بازرگانی و جهاد کشاورزی میباشد این دو وزارتخانه متولی صدور میباشند، در شهرهای که امکان صدور مجوز نمیباشد متولی دستور صدور و اعلام نیاز احداث استانداری و فرمانداری ها میباشند .
۲- هماهنگی با اداره محیط زیست در خصوص منطقه سرمایه گذاری از لحاظ زیست محیطی
۳- هماهنگی با سازمان دامپزشکی در خصوص اخذ پروانه بهره برداری فراروردهای خام دامی بواسطه فاصله سردخانه از مراکز دامی و طیوری
۴- هماهنگی با اداره آتش نشانی در خصوص حریم های استاندارد ساخت سوله
۵- مکان یابی : بررسی زمین های مختلف از لحاظ دسترسی ها و الویت بندی های ساخت سردخانه
۶- خرید زمین : دقت در متراز زمین متناسب با تناژ سردخانه مورد نظر، ابعاد زمین ، محل زمین از لحاظ جعرافیایی و ودسترسی به جاده های اصلی کشور
۷- تعین مشاور راه اندازی و بهره برداری سردخانه
۸-تعیین مشاور ساخت سردخانه : بررسی رزومه کاری انواع مشاورین ساخت و شرکت های سازنده تجهیزات بررسی قیمت های پیشنهادی و بازدید از نمونه کارهای ایشان و عقد قرارداد ساخت به روش های موجود مانند پیمان مدیریتی ، کنتراتی و غیره
۹- تعیین مشاوران ساخت ساختمان و ابنیه غیر سردخانه ای براساس پیشنهاد مشاور
۱۰- تعیین مشاور و سازنده ساخت سوله بر اساس ابعاد مشاور سردخانه ظرفیت سردخانه و نحوه آرایش سالنها
۱۱- تعین مشاور محوطه سازی: تسطیح زمین و رگلاژ و شیب بندی محوطه و خیابان های مجموعه
۱۲- تجهیز کارگاه و احداث واحد های زیر بنای (انبارقطعات ، نگهبانی ، واحد فنی ، مدیریت و مشاور )
۱۳- جانمای محل احداث سردخانه
۱۴- مکان یابی فضای سبز (۲۰ الی ۳۵ درصد ملک باید فضای سبز احداث گردد )
۱۵- جانمایی اداری و نگهبانی و سایر ابنیه بر اساس طراحی موارد مصرف و کاربرد سردخانه
۱۶- آغازعملیات ساخت سوله : نقشه های ابعادی سوله براساس ظرفیت سالنهای نگهداری و … ، سفارش یا ساخت سوله در محل سردخانه ، فوندانسیون سوله ، پیش بینی های لازم جهت ادوات و لوازم لجستیکی در سازه سوله و ،،
۱۷- سفارش ساخت ساندویچ پانل
۱۸- سفارش ماشین آلات و درب ها
۱۹- احداث سوله
۲۰- کف سازی سوله با بالاترین تراکم
۲۱- نصب پانل های دیواره ها و سقف
۲۲- آغاز عملیات پایپینگ
۲۳- نصب اواپراتورها
۲۴- نصب کمپرسورها
۲۵- بتن ریزی کف
۲۶- سفارش باسکول و ساخت اتاق باسکول
۲۷- ساخت ساختمان های مورد نیاز
لازم به ذکر است این مختصری از عملیات اجرای بوده و بنا به ظرفیت و شرایط سردخانه کاملا متغیر میباشد .
۲۸- عملیات کابل کشی و سیم کشی
۲۹- سفارش برنامه ها و نرم افزار های ویژه
۳۰- خرید ماشین آلات انباری
۳۱- آغاز سفارش پالت
رعایت نکات فوق و ارائه خدمات مناسب باعث شده تا باکیفیت ترین سردخانه های کشور، سردخانه های ساخت یکتا سرمایش باشند. همین مهم سبب شده تا اغلب شرکتها و صنایع معتبر کشور مشتریان ما باشند.شرکت یکتا سرمایش قطب شمال با بهره گیری از تیم مهندسی مجرب و باتجربه، آماده ارائه خدمات مشاورهای رایگان در زمینه طراحی، انتخاب تجهیزات و اجرای انواع سردخانه بالای صفر، سردخانه زیر صفر ، سردخانه پرتابل و تونل انجماد است.